Recht op onbereikbaarheid

De PvdA wil dat werknemers een “recht op onbereikbaarheid” krijgen. Lodewijk Asscher zegt dat bij modern werken ook moderne bescherming hoort. “Van hard werken wordt niemand ziek, maar van te hard werken wordt iedereen ziek.” Tegelijkertijd valt heel Nederland over hem een. Echter, Nederland is niet het eerste noch het enige land dat met dit onderwerp, altijd bereikbaarheid – 24/7 online, bezig is. Frankrijk heeft zelfs al een wet die emailen na werktijd verbiedt.

Moeten we dit op nationaal niveau, per cao of per organisatie regelen

De grote vraag is, op welk niveau moeten we dit regelen. Of breder, moeten we dit regelen? Het feit is, altijd bereikbaar zijn werkt contraproductief, daar valt niets tegen in te brengen en is ondertussen wel aangetoond. Leslie Perlow spreekt over Predictable time off. Zij heeft een zeer inspirerend onderzoek bij de Boston Consulting Group dat beschreven wordt o.a. in het boek  Sleeping with your smartphone. De cirkel is heel simpel: we denken dat we altijd moeten reageren om succesvol te zijn, daarom zorgen we dat we altijd bereikbaar zijn, anderen rekenen erop dat ik altijd bereikbaar ben, en soms zijn dingen niet dringend, maar ik reageer, dat zijn mensen van me gewend, en vanzelf gaat de hele cultuur van een organisatie zo werken. Zo doen we dat hier.

Deutsche Telekom heeft het op bedrijfsniveau geregeld. Een uur na werktijd kan niemand meer bij zijn mail en managers mogen hun personeel niet meer bellen in het weekend. Deutsche Telekom beschermt de vrije tijd van haar werknemers. Christian Schwolow hoofd personeelsafdeling geeft op de vraag “Waarom zo’n verbod?” Het volgende antwoord: “Mensen kunnen niet 24 uur bereikbaar zijn. Een mens heeft ook andere rollen te vervullen naast zijn baan. Maar in de praktijk voelt een werknemer toch de druk om zijn manager te beantwoorden als die mailt of belt na werktijd. Hiermee beschermen we hem…. We veranderen van een aanwezigheidscultuur naar een prestatiecultuur…..Belangrijk is dat managers het goede voorbeeld geven.”

De crux

Dat is volgens mij de crux: je kunt regelen wat je wilt. Als de cultuur en het voorbeeldgedrag van managers van een organisatie blijft, dat je bereikbaar moet zijn, de managers blijven mailen na werktijd, dan verandert er niets. O.a. Daantje Derks heeft hier een paar zeer interessante publicaties geschreven.

Discussie of gewoon doen

Ik daag iedereen uit om het idee van Lodewijk (ook Lodwijk zelf en zijn collega’s) in elk geval te onderzoeken. Neem eens Digital Detox Dag, doe mee met de Nationale Digitale Detox dag op 17 -02-2017 en ervaar hoe het is om slechts 24 uur niet bereikbaar te zijn. Hoeveel tijd je “overhoudt”, om nu eens echt fysiek en mentaal aanwezig te zijn, echte gesprekken te voeren met je collega’s en je kinderen. Maar ook te ervaren hoe “verslaafd” we zijn. Klik hier voor 25 concrete tips of mail voor het Digital Detox Spel zodat je met je collega’s op Digital Detox dag in gesprek kunt gaan op een inspirerende manier over altijd bereikbaar zijn. Of doe de gratis test, ben ik verslaafd?

Maar…ben jij  een van de weinige (!) mensen die echt echt echt bereikbaar moeten zijn, want anders……tja wat anders….Maak er dan een Digital Dieet Dag: reageer niet op email via je smartphone of niet op Facebook. Of maak er een Digital Detox Ochtend, midddag of avond van.

Het moet anders, het kan anders

Eén ding is zeker, zoals we het nu doen, dat werkt niet. En email is just a tool, not a task en het lijkt wel of we allemaal nog maar 1 beroep hebben: emailer en dat kan toch niet de bedoeling zijn van de email en de smartphone. Werk en privé integreren kan rust geven, maar alles waar TE voor staat, werkt anti. Gelukkig heb je bij alles wat je doet een keuze, maar de vraag is of iedereen dat zo ervaart. En daarom is de discussie over het onderwerp wel of geen verbod absoluut zinvol. Ik nodig alle organisaties aan om hierover in gesprek te gaan en liever nog, het te ervaren met een digital detox dag.

Annemie Schuitemaker

Focusoloog, directeur Career & Live