Werk = Ruilhandel; het is zaak het evenwicht te herstellen
Het is zo simpel: het concept van werk als een vorm van ruilhandel is relevanter dan ooit. In de hedendaagse werkomgeving, waar de grenzen tussen werk en privéleven steeds meer vervagen, lijken we dit soms te vergeten. Of we vinden dat te “plat” misschien. Maar het feit blijft, we ruilen onze tijd, energie en vaardigheden in voor financiële compensatie, erkenning en professionele ontwikkeling, of je nu in loondienst werkt of als ZZP-er. Maar wat gebeurt er als deze ruilhandel uit balans raakt? Wanneer de weegschaal te zwaar doorweegt naar één kant, hetzij in het “nadeel” van de werknemer of van de werkgever, ontstaan er spanningen die niet alleen de werkvloer beïnvloeden, maar ook ons thuisleven.
De mythe van perfecte balans is een illusie
Het streven naar een perfecte balans tussen werk en privé is een nobel doel, maar in werkelijkheid een onbereikbare illusie. Het leven is dynamisch; onze behoeften en verplichtingen veranderen voortdurend. Ik pleit voor een verschuiving naar dynamische harmonie – een flexibele benadering die erkent dat balans geen statische staat is, maar een voortdurende aanpassing aan veranderende omstandigheden.
Het probleem van de ‘Altijd Aan’-cultuur gekoppeld aan het onmiddellijkheidsvirus (enorm besmettelijk overigens)
De moderne ‘altijd aan’-cultuur, versterkt door digitale connectiviteit en hybride werkmodellen, heeft de ruilhandel tussen werk en privéleven verstoord. Werknemers voelen zich vaak gedwongen om buiten werktijden beschikbaar te zijn, terwijl werkgevers worstelen om de productiviteit te handhaven zonder het welzijn van hun personeel te ondermijnen. Tegelijkertijd hebben we het prive drukker dan ooit, denk aan mantelzorgtaken, werkende ouders. Deze onevenwichtigheid leidt tot enorme tsunami van burn-out’s, verminderde productiviteit en een algemeen gevoel van ontevredenheid
Samen oplossingen vinden
De sleutel tot het herstellen van evenwicht in deze ruilhandel ligt in samenwerking. En soms terug naar de tekentafel met de simpele basis: werk = ruilhandel. Is die in evenwicht en zo nee, accepteren we dat of schuurt het aan de ene of de andere kant? Werkgevers en werknemers moeten gezamenlijk streven naar flexibele werkarrangementen die rekening houden met individuele behoeften en omstandigheden. Het gaat niet enkel om geld, maar om zaken die o.a. uit de zelfdeterminatietheorie (ZDT) van Deci en Ryan. Deze theorie speelt een belangrijke rol in het begrijpen van wat mensen motiveert en hoe hun welzijn en persoonlijke groei bevorderd kunnen worden. ZDT stelt dat mensen van nature actief, nieuwsgierig en geïnteresseerd zijn in hun eigen ontwikkeling. De theorie benadrukt de rol van drie basisbehoeften die essentieel zijn voor psychologische groei, integriteit en welzijn, namelijk competentie, autonomie en verbondenheid. De enorme behoefte aan autonomie was voor mijzelf ooit de belangrijkste reden dat de “ruilhandel” niet meer goed voelde en daarom begon ik ruim 20 jaar geleden als ondernemer.
Terug naar de tekentafel en open op tafel leggen of de werk = ruilhandel nog in evenwicht vereist regelmatig open communicatie, empathisch leiderschap en een cultuur die diversiteit in werkstijlen respecteert. Maar tegelijkertijd is er ook soms een moment dat de ruilhandel zo schuurt dat er een einde aan de ruilhandel komt, in plaats van blijven aanmodderen. Dat vinden we soms lastig, op korte termijn voelt dat niet fijn. Maar uiteindelijk gaat het om de lange termijn. Hoe wil je terugkijken op je leven als je 90 bent?
Voor werkgevers:
- Luister actief naar de behoeften van uw werknemers.
- Implementeer flexibele werkarrangementen die aanpassing aan persoonlijke omstandigheden mogelijk maken.
- Bevorder een cultuur waarin welzijn en productiviteit hand in hand gaan.
- Pak de simpele stelling werk = ruilhandel er eens bij en ga dan samen “rekenen”
Voor werknemers:
- Communiceer duidelijk uw behoeften en grenzen.
- Zoek naar manieren om uw werk en privéleven effectief te integreren.
- Wees open voor aanpassingen en veranderingen die een betere balans kunnen bevorderen
- Pak de simpele stelling werk = ruilhandel er eens bij en ga dan samen “rekenen”; zowel op je werk als thuis
- Hoe wil je terugkijken op je leven als je 90 bent?
Een oproep tot actie
Het evenwicht in de ruilhandel tussen werk en privé terugvinden is geen kwestie van zachte heelmeesters die stinkende wonden maken. Het is tijd om de koe bij de horens te vatten. Dit is geen probleem dat we aan politici overlaten, die er een handje van hebben om om de hete brij heen te draaien. Nee, dit is iets waar we zelf, in onze eigen werkomgevingen, mee aan de slag moeten. Werkgevers en werknemers moeten samen de mouwen opstropen. Voor werkgevers betekent dit dus volgens mij: luister echt naar wat je werknemers nodig hebben en kom ze tegemoet met flexibele werkopties. Creëer een cultuur waarin mensen zich gesteund voelen, zowel in hun carrière als in hun persoonlijke leven. Werknemers, spreek je uit. Maak duidelijk wat je nodig hebt om je werk goed te kunnen doen zonder dat je eronderdoor gaat. Wees bereid om samen te werken aan oplossingen die voor iedereen werken. Of som ook om andere keuzes te maken en een andere weg in te slaan. Laten we dit samen aanpakken. Niet morgen, maar nu. Het is tijd om werkplekken te creëren waar iedereen niet alleen kan overleven, maar ook echt kan bloeien. Dan bedoel ik zowel de werknemers als de organisatie. Geen gedraai, geen vage beloftes, maar concrete acties die leiden tot een gezondere balans voor iedereen, en vooral meer tevredenheid en werk- en privé geluk.
Annemie Webers
