Vierdaagse werkweek: een zegen voor werk-privé balans, of een vloek voor de werkdruk?

De vierdaagse werkweek wint aan populariteit, en bedrijven zoals AFAS omarmen het idee met enthousiasme.
Dat verdient echt een compliment. Het maakt echter veel los is overal te lezen, te horen en te zien. Het concept is verleidelijk: werk vier dagen en geniet van drie dagen vrij om een betere werk-privébalans te bereiken. Ik omarm dit absoluut vanuit de missie van Career & Live BV. Maar zoals bij elke grote verandering, moeten we ook hier kritisch blijven kijken naar de mogelijke valkuilen. De allergrootste is de werkdruk tijdens die vier dagen.

De realiteit van werkdruk

We weten allemaal dat de huidige werkdruk al torenhoog is. Zonder een zorgvuldige herziening van taken en verantwoordelijkheden, kan de vierdaagse werkweek leiden tot een nieuwe vorm van stress. Volgens het nieuwe inspanningsbalansmodel is het essentieel dat er een balans is tussen inspanning enerzijds en ontspanning  en opbrengst anderzijds. Dit betekent dat organisaties die de vierdaagse werkweek invoeren, goed moeten kijken welke 20% van de werkzaamheden kunnen worden “geschrapt” bij een werknemer. Dit vraagt om een zorgvuldige planning en evaluatie vooraf. Misschien betekent dit het aannemen van nieuwe werknemers om de werkdruk te verdelen. Het is essentieel om hier vooraf goed over na te denken en over te spreken, op IGLO niveau; dus het individu, groep of team, leidinggevende en organisatie.

Kritische blik op taakverdeling

Het is cruciaal dat organisaties niet alleen de werkweek verkorten, maar ook kritisch kijken naar de taken en verantwoordelijkheden. We moeten af van de absurde realiteit waarin we professionele e-mailers en meet-ers zijn geworden. Het lijkt wel of we vergaderen om het vergaderen, zonder duidelijke uitkomsten. Minder e-mails en vergaderingen zou een goede start zijn. Waarom? Omdat veel van onze vergaderingen niets opleveren.  Het is tijd voor een revolutie in onze werkcultuur. Laten we de vergadercultuur omarmen voor wat het werkelijk is: een verouderde, inefficiënte en vaak zinloze praktijk. Laten we kiezen voor minder, maar betere vergaderingen. Laten we ruimte maken voor diep werk, voor creativiteit, voor het echte werk dat er toe doet. Laten we e-mails (maar ook dat is een monster geworden, dus let op!) beantwoorden tijdens werktijd, niet als een nachtelijk ritueel. Het is tijd om de ketenen van de vergadercultuur te doorbreken en terug te keren naar wat echt belangrijk is: ons werk, ons welzijn en onze productiviteit. Kortom werk slimmer, niet harder, en zorg ervoor dat er voldoende personeel is om de werkdruk op te vangen.

Sectorgebonden uitdagingen

Natuurlijk is de vierdaagse werkweek niet in elke sector haalbaar. In de zorg bijvoorbeeld, waar de werkdruk al immens is, zal een vierdaagse werkweek moeilijk te realiseren zijn zonder de kwaliteit van zorg te compromitteren. Maar in sectoren waar het wel mogelijk is, moet het goed gebeuren. Dit vereist een cultuuromslag en een kritische herdefiniëring van wat we als essentieel beschouwen in ons werk.

De realiteit

Hoewel de vierdaagse werkweek klinkt als een perfecte oplossing, is het geen magische oplossing. Minder werken betekent alleen iets als we ook echt minder hoeven te doen. Dus laten we zorg ervoor dat de vrije dag ook echt een vrije dag is, en niet een dag waarop werknemers alsnog werk moeten inhalen. Of ten koste van hun werk-prive balans op hun vier werkdagen. Dat betekent als je kijkt naar werk-prive balans; “De mate waarin een individu evenveel geëngageerd is en tevreden is met zijn of haar werk- en thuisrol”.  (Greenhaus, Collins & Shaw) dat je ook echt rekening moet houden met alle vier de componenten:
1. tijdsbalans (en dat betekent eigenlijk 8 uur eraf bij werk en 8 uur erbij bij privé)
2. betrokkenheidsbalans
3. tevredenheidbalans
4. energiebalans (hierin speelt hersteltijd een belangrijke rol, ook tijdens je werk)

Een positieve blik met kritische kanttekeningen

De vierdaagse werkweek kan een geweldige stap vooruit zijn voor de werk-privébalans, maar het vergt een doordachte aanpak. Het vraagt om een herziening van werkprocessen, een kritische blik op welke taken kunnen worden geschrapt en voldoende personeel om de werkdruk op te vangen. Alleen dan kan deze nieuwe werkstructuur echt succesvol zijn en bijdragen aan het welzijn van werknemers.

Voor verdere verdieping kun je onze aanpak en blogs over werkdruk en werk-privébalans lezen op Career & Live BV. Meer informatie over de vierdaagse werkweek vind je op WerkVierentwintig.

Laten we dit debat voortzetten en samen streven naar een baanbrekende oplossing die ons leven verrijkt en ons werkplezier verhoogt. Met een flinke dosis humor en een scherpe, kritische blik kunnen we écht een positieve verandering teweegbrengen en de toekomst van werk én werk-privé balans herdefiniëren.

Annemie Webers

directeur Career & Live BV