Niet sneller, niet efficiënter maar speelser werken

Werkdruk, werkstress en de hele dag “aanstaan”. Hoe overleven we de hectiek op de werkvloer? Hoe blijven we bevlogen, elke dag weer? Heel simpel door te zorgen dat we speelser werken. Het werk als het ware als een spel te bekijken, waardoor de intrinsieke motivatie toeneemt. Als we spelen dan ervaren we plezier. Dat klinkt wellicht zweverig maar dat is het niet. Er is wetenschappelijk onderzoek gedaan naar playful work design, ook in Nederland door o.a. Professior dr. Arnold Bakker. Yuri Scharp Msc won er zelfs de David van Lennep scriptie prijs mee. Ik zag en hoorde hen vorige week op de Masterclas Employee engagement & happy workplaces, georganiseerd door ESAA (Erasmus Executive Programs). Ik raakte het geïnspireerd van mijn kruin tot mijn tenen.

The need for play is only urgent to the extent that the enjoyment of it makes it a need – Johan Huizinga, Homo Ludens 1938

We weten inmiddels allemaal dat bevlogen medewerkers productiever zijn, minder verzuimen en meer klanttevredenheid realiseren! Het bekende JD-R model wordt dagelijks gebruikt bij organisaties. Maar hoe kun jij je eigen bevlogenheid vergroten op een makkelijke en aantrekkelijke manier? Door speelser te werken: playful work design!

Het verschil tussen Jobcraften, gamification en playful work design

Bij jobcrafting verandert de medewerker daadwerkelijk de taakeisen. Bij gamification verandert alleen maar de perceptie op de werktaken. Het doel van gamificatie is het creëren van meer plezier in het werk, en niet het creëren van meer betekenis zoals bij jobcrafting. Het grote verschil met Playful work design is dat het een bottom-up benadering is en gamification een top-down benadering. Daar zit de crux. Het gedrag komt vanuit de werknemer en is dus niet van boven af opgelegd. Werk als ervaring wordt nauwelijks ontworpen, terwijl we daar wel de meeste tijd aan besteden. Bizar toch?

Speelser werken, wat is dat dan?

Playful work design is “een gedragsmatige benadering die een activiteit speelser maakt”. Dat kan op twee manieren: agonistisch (doelen, regels) versus ludiek (leuk en fun). Agonistisch duidt op het streven naar een bepaald einddoel. In het werk kan dit bijvoorbeeld het verbeteren van een eerdere prestatie zijn. Zo geeft Yuri in een interview met innovatief in werk het volgende voorbeeld: “dat een ijsverkoper ernaar kan streven om alle bolletjes ijs zo rond en glad mogelijk te maken. Ook kan een medewerker voor zichzelf een tijdslimiet zetten om een bepaalde taak uit voeren. Dit soort ‘wedstrijdjes’ op het werk bieden uitdaging, zorgen voor doorlopende feedback en door het behalen van deze uitdagingen krijgt de medewerker een gevoel van succes en voldoening.”

Ludiek op het werk heeft niet perse een einddoel, behalve het hebben van een plezierige moment tijdens het werk. Als een medewerker ‘spel’ toepast op zijn dagelijkse werktaken, dan kadert deze zijn werktaken op zo’n manier dat deze meer plezier opleveren en spannender zijn. Hiervoor is fantasie en interesse nodig. Het voorbeeld dat Yuri geeft is: “het raden van de totale kosten van elke klant of de eerder genoemde ijsverkoper die een race creëert tussen de verschillende ijssmaken om te zien welke als eerste op is en daarom ‘wint’. Op deze manier wordt de taak intrinsiek belonend en komt er doorlopende feedback.”

Voorbeelden ter inspiratie om saaiheid te voorkomen en speelser te werken:

een buschauffeur die een praatje maakt met passagiers (ludiek) en zo weinig mogelijk probeert te remmen maar met de koppeling afremt (agonistisch)
een callcenter medewerkster die elke gesprek met humor probeert te eindigen (ludiek)
een administratief medewerkster die bij elke factuur een verhaal probeert te verzinnen (ludiek) en gaat tellen elke week of er meer facturen zijn dan vorige week (agnostisch)
een manager die elke meeting eindigt met minimaal drie complimenten
een bewaker in een winkel die probeert te voorspellen wat een klant gaat kopen
een cassiere die elke klant op een originele manier begrioet
een emailer (en dat zijn we ondertussen allemaal) die probeert elke dag minder emails probeert te verzenden, minimaal 1 minder dan de dag ervoor
een inpakker bij een supermarkt die in elke boodschappentas een “Thought of the day” stopt
Ik vind deze arts het allerbeste voorbeeld van speels werken, daar wordt hij blij van, maar zijn patenten en collega’s ook.

Kortom iets toevoegen om je werk leuker en speelser te maken.

Kan dat altijd, speels werken?

Mijn eigen mening is volmondig: Ja, waar een wil is, is een weg. Maar dan heb je wel even lummeltijd nodig en moet je even stoppen met het lopen van je ratrace als een hamster. het gewoon doen. Stoppen met zo serieus én druk te zijn, zonder humor en speelsheid.

Laten we een speelsheid-in-het-werk beweging op gang brengen

Ik nodig iedereen uit mij een voorbeeld te mailen (schuitemaker@careerandlive.nl) van speelsheid in het werk en wat het je oplevert (kijk eens op Vivic, the work design lab). Zo gaan we een olievlek creëren, zodat iedereen speelser kan werken en meer bevlogen werkt en leeft! Je leeft maar een keer, dus maak er het leukste van, elke dag weer, en neem een voorbeeld aan dokter Tony Adkins!

Annemie Schuitemaker
directeur Career & Live
voorvechter van meer-speels-werken, meer lummeltijd en minder werkdruk en werkstress