Werkdruk en werkstress aanpakken
Hoe maak je werkdruk en werkstress zichtbaar én bespreekbaar binnen jouw organisatie? Of je nu in de zorg, het onderwijs of een hybride werkomgeving werkt—iedereen ervaart deze uitdagingen anders. Hoe zorg je ervoor dat zowel individuele medewerkers als teams betrokken, energiek en geïnspireerd blijven? Met jarenlange ervaring en diepgaande kennis van deze thema’s hebben we al talloze organisaties geholpen. Bovendien zijn we onderdeel innovatieve denktank “werkdruk aanpakken” van het Nationaal Platform Duurzame Inzetbaarheid.
Werkdruk en werkstress m.b.v het inspanningsbalans model of de TNO werkdrukwegwijzer methodiek
Career & Live is zowel onderdeel van de denktank “werkdruk aanpakken” van het Nationaal Platform Duurzame Inzetbaarheid als deelnemer van het technologiecluster werkdruk van TNO. We zijn ervan overtuigd dat met een goed gedoseerde werkdruk en gezonde werkstress werknemers en organisaties productiever en creatiever zijn en beter samenwerken. Een organisatie met mensen met de juiste focus in een richtinggevende (inspirerende) omgeving zorgt voor succes. Dit zorgt voor betere resultaten, want mensen vormen de kern van de organisatie.
Wat is werkdruk eigenlijk?
Er zijn in de literatuur weinig concrete en eenduidige definities te vinden wat werkdruk exact is. Wij werken vanuit wetenschappelijke modellen namelijk: het inspanningsbalans model én het werkdruk model en de werkdrukwegwijzer van TNO.
HET INSPANNINGSBALANSMODEL – EEN NIEUWE KIJK OP WERKDRUK
Dit nieuwe model is bedoeld om duidelijk te maken wanneer werk nou goed is voor de werkende, en wanneer niet. Het inspanningsbalansmodel is niet zozeer ontwikkeld om nieuwe kennis te presenteren, maar om bestaande kennisgebieden met elkaar te verbinden. Zo is gestreefd naar grotere volledigheid in de uitleg van werkdruk. Tegelijk benoemt het model enkele kernonderwerpen die in andere benaderingen van werkdruk/-stress onbenoemd blijven.
Werkdruk is de disbalans tussen werkinspanning enerzijds en persoonlijke opbrengsten, ontspanning en herstel anderzijds.
Zo stelt het model niet taakeisen of regelmogelijkheden als doel voorop, maar de inspanning die het verrichten van de taken kost en de persoonlijke waarde die met de taak gepaard gaat. Ook wordt er niet alleen naar de medewerker of organisatie gekeken maar legt het model verbinding tussen verschillende rollen die betrokken zijn bij werkdruk. Hierdoor veranderen er vooral nuances, maar kunnen onduidelijkheden rondom werkdruk toch worden weggenomen.In de relatie tussen werk en welzijn spelen zowel persoonlijke factoren (zie de factoren onder de grijze streep in de figuur) alsook factoren in de werkomgeving, de IGLO (zie de factoren boven de grijze streep in de figuur) een grote rol.
In het IGLO-model komen alle partijen aan bod. Enerzijds heeft een Individu (de werkende) zelf invloed op diens inspanningen in het werk. Het individu weegt zijn inspanningen af tegen zijn opbrengsten en waakt over voldoende ontspanning en herstel door zoveel mogelijk zelf te zorgen voor een evenwichtige inspanningsbalans. Anderzijds heeft ook de werkomgeving (de Groep waartoe de medewerker behoort, de Leidinggevende(n) en de Organisatie), invloed op deze inspanningsbalans: door de inspanning niet nodeloos groot te maken, door gelegenheid te bieden voor ontspanning, ervoor te waken dat doelen duidelijk zijn, dat men zinvol bezig is, door te investeren in functioneren van medewerkers en te zorgen voor voldoende sociale verbinding. Door de samenhang tussen deze persoonlijke – en werkfactoren te begrijpen, kunnen we ook preciezer begrijpen waar werkdrukklachten vandaan komen. Wil je de uitgebreide whitepaper ontvangen over het inspanningsbalans model klik dan hier
DE WERKDRUKWEGWIJZER
TNO heeft i.s.m. de sociale partners en het ministerie van SWZ een rapport geschreven, “Werkdruk” op basis waarvan onderstaand model en onderstaande definitie is voortgekomen. Career & Live werkt samen met TNO in deze en volgt dit model en de definitie. Dit model en deze omschrijving sluit grotendeels aan bij zowel de belangrijkste stress theoretische modellen als de omschrijvingen die gebruikt worden in relevante bronnen. Werkdruk is overigens een zeer belangrijke determinanten die stressklachten kan veroorzaken, maar niet de enige.
Werkdruk is een situatie waarin er disbalans is ontstaan tussen de eisen van het werk wat betreft inhoud van het werk en de context van het werk en de mogelijkheden van de werknemer om het werk goed uit te voeren. Werkdruk in deze formulering betekent dat een medewerker lange tijd zijn werk niet afkrijgt of de gewenste kwaliteit echt niet kan leveren. Er zijn verschillende determinanten van werkdruk. Deze verhogen de taakeisen en/of verminderen de mogelijkheden om het werk goed uit te voeren. Deze determinanten kunnen in drie categorieën worden ingedeeld:
- determinanten in de inhoud
- determinanten in de context van het werk
- determinanten in de regelmogelijkheden
Daarnaast zijn er factoren die ervoor zorgen dat een medewerker die werkdruk ervaart minder snel stress klachten zal ontwikkelen: de buffers, zoals bijvoorbeeld sociale steun.
Ook zijn er individuele factoren zoals competenties en werk privé of privé werk balans die de werkdruk kunnen beïnvloeden. Direct omdat een disbalans tussen eisen en regelmogelijkheden vaak duidt op inefficiënt ingerichte werkprocessen en indirect omdat werkdruk een van de veroorzakers is van werkgerelateerde stress en daarmee van psychische klachten.
Waarom is aandacht besteden aan werkdruk belangrijk?
- Vanuit goed werkgeverschap
- Vanuit goed werknemerschap
- Vanuit het feit dat werkdruk geld kost
Het blijkt uit tal van onderzoeken naar de oorzaak van psychische klachten dat hoge taakeisen, gebrek aan steun van collega’s en leidinggevende, weinig job control en een disbalans tussen inspanning en beloning voorspellend zijn voor stress gerelateerde aandoeningen.
Een derde van het ziekteverzuim in Nederland wordt veroorzaakt door werkgerelateerde psychische klachten. Daarmee is zogenoemde psychosociale arbeidsbelasting (PSA) de meest voorkomende beroepsziekte in ons land. Dit soort klachten wordt vaak veroorzaakt door een verstoorde balans tussen werk en privé, werkdruk, baanonzekerheid, of agressie en geweld op de werkvloer. De beraamde kosten voor het totale verzuim door enigerlei psychische aandoeningen voor Nederland bedraagt volgens het Trimbos instituut 2,7 miljard euro per jaar.
Wij kunnen je concreet helpen met organisatieadvies om werkdruk en werkstress te verlagen, vanuit de wetenschappelijke aanpak. Vervolgens kunnen we de werkstress bespreekbaar maken met de aanpak middels de Koerskaart Werkstress en/of de door ons ontwikkelde Koerskaart “van werk privé (on)balans naar werk privé plezier”

“Onze afdeling Studentenzaken volgde de workshop “Van werkdruk naar werkgeluk”, verdeeld over twee sessies. De eerste bijeenkomst was zonder leidinggevende, de tweede met. De workshop was interactief, luchtig en praktisch. Met duidelijke uitleg, humor en herkenbare filmpjes kregen we inzicht in de oorzaken van werkstress en hoe je die kunt aanpakken. In groepjes bespraken we verbeterpunten, die later samen met de teamleider werden doorgenomen. Een waardevolle workshop die we iedereen aanraden!”
– Lisanne MBO Utrecht –
Werkdruk specifiek voor hybride werken, van synchroon naar asynchroon werken
We werken weliswaar grotendeels thuis, maar onze werkwijze is niet veranderd, we werken nog synchroon. Terwijl de huidige tijd vraagt om een andere aanpak, namelijk asynchroon: optimaal samenwerken, iedereen zijn eigen ritme en werktijden. Onze aanpak is gebaseerd op de piramide van Mullenberg. Welke stappen zijn mogelijk en hoe kunnen we dat aanpakken?
“Ik lees het of reageer erop, wanneer het mij uitkomt.” Dit is de aard van asynchrone communicatie, die organisaties op het vierde niveau kenmerkt. De meeste activiteiten vereisen helemaal geen onmiddellijke reactie. Een eenrichtings-e-mail of -chatbericht kan voldoende zijn en de ontvanger antwoordt wanneer het hem of haar uitkomt. Als iets echt dringend is, pak je de telefoon.
Door asynchrone communicatie krijgen medewerkers meer tijd om na te denken, te creëren en in een flowtoestand te komen waardoor ze productiever zijn. Tegelijkertijd zorgt asynchrone communicatie voor het nemen van (misschien langzamere, maar) betere beslissingen. Verder stel je hiermee iedereen in staat, en niet alleen de luidste of meest extraverte, om mee te praten over belangrijke onderwerpen.
Bovendien biedt asynchrone communicatie flexibiliteit aan nachtbrakers om hun werkdag later te beginnen, zo lang er maar een redelijke overlap is met de werktijd van vroege vogels. Wanneer je asynchrone communicatie gebruikt, toon je dat je respect hebt voor andermans tijd en focus. Organisaties die asynchrone communicatie echt tot standaard hebben gemaakt, zijn volgens Mullenberg uit de industriële revolutie.